Onderstaand de belangrijkste thema’s van de informatie- en discussieavond van 26 september jl. met intro’s en verdiepingen. De moeite waard om te lezen!
1. Proces, communicatie en besluitvorming
Op 16 augustus werd Albergen overvallen met het nieuws over de komst van een permanent AZC in onze kleine gemeenschap. Het gemeentebestuur reageerde eveneens enorm verbaasd en geschokt. Later bleek echter dat de gemeente al veel eerder met rijksoverheid en het COA heeft gesproken over een AZC in Albergen. Onder de bewoners ontstond grote twijfel, of beter gezegd onvrede, over de rol die het gemeentebestuur in deze voorgesprekken heeft vervuld.
De Gemeente Tubbergen frustreerde blijkbaar ’t Elshuys al meer dan 2 jaren met de zoektocht naar een andere invulling of ruimtelijke plannen, vandaar de gang – uit noodzaak – vanuit de makelaar van de eigenaresse naar het COA. Sinds april dit jaar zijn er gesprekken geweest tussen B&W en COA over de locatie Elshuys om deze om te bouwen tot permanent AZC. De gemeenteraad is blijkbaar hierover nooit door B&W op de hoogte gebracht. Ook de dorpsraad werd niet betrokken en wist van niets. B&W heeft tijdens het proces tot 2x toe de waarschuwing over de mogelijke inzet van de dwangmaatregel, willens en wetens van het COA in de wind geslagen (8 juni en 21 juni jl.). Het COA heeft aangegeven dat bij geen medewerking, men het ruimtelijke ordeningsinstrument in zou gaan zitten. Onze burgemeester gaf tijdens de informatieavond aan ‘dat ze nog nooit van het instrument had gehoord’, toen ze ‘werd overvallen’ door Van der Burg (viel gezien bovenstaand relaas echter te verwachten). Dit is niet de waarheid en klopt niet, aangezien B&W zelfs 2x is gewaarschuwd door het COA dat men het instrumentarium in zou gaan zetten, bij uitblijven van reacties e/o medewerking. Nadat de eigenaresse een bieding van het COA kreeg, heeft zij via de makelaar, bij de gemeente nog ambtelijk overleg gevoerd of men niet liever zorgfunctie had, dan een AZC. Een andere potentiële koper, wilde namelijk ook statushouders opvangen, gecombineerd met hotel en zorg. Het COA heeft zelfs op een werkdag tot 5x toe de burgemeester proberen te bereiken en bronnen uit COA leren ons dat B&W vrijwel onbereikbaar was voor hen. B&W was ons inziens, dus volledig op de hoogte en het hoogste orgaan, de gemeenteraad, werd toen al structureel overgeslagen. Deze trend lijkt zich voort te zetten, bijvoorbeeld bij de wonderbaarlijke deal met van der Burg die in een achterkamer is beklonken, buiten de raad om. Maar ook 16 september jl. is daar een toonbeeld van! Door te vragen om eindigheid, door simpelweg het sturen van een simpele e-mailtje. Geen persoonlijke inzet van burgemeester of wethouder blijkt, maar een eenvoudig mailtje, met een slotzinnetje om te vragen naar eindigheid. Zo eenvoudig, dat deze mail met één woord, met nee was te beantwoorden. Dit noemen wij geen onderhandelen! En uiteraard, het op 19 september jl. ondertekenen van de kaderovereenkomst, wederom zonder inspraak van raad of burgers, met daarop een verkeerde datum van 13 september jl. doet vele vragen rijzen. Als kers op de taart zagen we het interview van de Burgemeester in het NRC. Een artikel, dat in de belevenis van vele bewoners van Albergen, vol met onwaarheden staat, van een volksvertegenwoordiger die mijlenver van haar burgers afstaat. Daarnaast speelt ook nog het feit dat er een voorbereidingsbesluit ligt, en er momenteel feitelijk niets gewijzigd mag worden op deze locatie tot nadere orde. Door naïviteit en onkunde is de gemeente, ons inziens, feitelijk de directe oorzaak van de problematiek, met als gevolg de pilot vanuit het rijk, die is gestart in Albergen. B&W moet én kan dit eenvoudig oplossen door een tijdelijke vergunning van maximaal 3 jaren te verlenen. Dit tezamen met meerdere evaluatiepunten en met inspraak van burgers en duidelijke kaders. Bij niet nakomen van afspraken of excessen zou directe sluiting moeten volgen.
Het gevoel van teleurstelling werd alleen maar versterkt door de onderhandelingen die vervolgens tussen college en de staatssecretaris plaatsvonden. Al na één onderhandeling werd een akkoord bereikt, zonder overleg met omwonenden en gemeenteraad en zonder het vaststellen van een einddatum. Een akkoord dat door onze bestuurders als een overwinning gevierd leek te worden. Ook de gemeenteraad leek zich neer te leggen bij het volledig voorbijgaan aan de 2 belangrijkste punten in hun motie en het eerder in werking gestelde voorbereidingsbesluit. De onvrede onder de inwoners sloeg om in boosheid, frustratie en totaal verlies van vertrouwen. Dat is ook op niet mis te verstane wijze duidelijk gemaakt met verschillende acties. Deze meer dan heldere signalen, met een overduidelijke boodschap ‘geen eind = geen deal’, werden door de burgemeester volledig genegeerd. Op 19 september tekende zij heimelijk een kaderovereenkomst met de staatssecretaris en het COA. Daarmee bereikte ons vertrouwen een absoluut dieptepunt. Het tekenen onder een verkeerde datum versterkte ons gevoel van onbetrouwbaarheid of zelfs ‘sjoemelpraktijken’. Onze eerste vraag op de infoavond, aan burgemeester en wethouder was daarom: “Heeft het überhaupt nog zin dat wij hier zitten, want tot op heden bent u doof geweest voor al onze bezwaren en argumenten?”
2. Leefbaarheid en veiligheid
Al jarenlang behoort Tubbergen tot de meeste veilige gemeenten van Nederland, vaak zelfs op plek 1. We kennen elkaar, letten op elkaar en helpen elkaar. De kernwaarden van het eeuwenoude Noaberschap worden ons nog steeds met de paplepel ingegoten. Vanuit dat principe wordt Albergen door alle inwoners, ervaren als een bijzonder fijne en veilige plek om te wonen en te leven. Een groot deel van onze jeugd wil per se in ons dorp blijven wonen en moet alles op alles zetten om een eigen woonruimte in ons dorp te bemachtigen.
De gemeente Tubbergen is de veiligste en minst criminele gemeente van Nederland. Uit het rapport “uit de startblokken” van het CBS blijkt dat ± 4 tot 8% van de niet-westerse manlijke asielzoekers verdachte in een misdrijf. Dit houdt ons inziens dus in dat er op 150 asielzoekers ongeveer 6 tot 12 criminelen zijn. Ter vergelijk: het percentage personen met een Nederlandse achtergrond dat als verdachte van een misdrijf wordt aangemerkt is 0,6% (Bron: Rapport incidenten en misdrijven op en rond COA-locaties 2019). Deze strafbare feiten worden gepleegd op alle COA-locaties, niet alleen bij het aanmeldcentrum in ter Apel. Er zal in Albergen dus ook sprake zijn van een toename van de criminaliteit en afname van veiligheid. Aanvullend is er het feit, dat vele vergrijpen rondom een AZC niet meer worden gemeld en/of in de doofpot worden gestopt door zowel COA als de centrale overheid. Diefstal in de omgeving van AZC’s wordt door COA vergoed, maar wij zien dat als afgekocht. De vraag die rijst is, welke voorzorgsmaatregelen er worden genomen om deze criminaliteit te beteugelen? Winkeldiefstal is volgens COA geen misdaad, kregen we te horen tijdens de informatieavond. In Albergen en Gemeente Tubbergen beleven we een winkeldiefstal zeker als misdaad. Hoe kunnen we zoveel mogelijk waarborgen dat Albergen zijn eigen karakter en identiteit behoudt, met een leefbaar en veilig klimaat? Er wordt gesproken over een driehoek qua veiligheid en overleg tussen gemeente, politiek en COA. Een vierkant lijkt ons beter, waar ook dorpsgenoten en buurtbewoners bij betrokken zijn. Tot nu toe hebben wij dorpsbewoners er geen vertrouwen in dat de waarheid gesproken zal worden door de overheid en het COA. Dit blijkt ook helaas de waarheid, gezien ervaringen en berichtgeving over andere AZC’s. Ook gaat B&W in Tubbergen niet vrijuit, gezien haar prestaties de laatste maand. Als er een nieuwe woonwijk wordt gerealiseerd is er ook geen veiligheidsplan benodigd. Het gaat of ging toch zo vaak goed? Waarom is er dan toch een veiligheidsplan nodig? Het lijkt ons verstandig de cijfers eens te bestuderen en voortijdig maatregelen te nemen. Eindigheid geeft in ieder geval perspectief en draagvlak. Want we moeten ook verder…
De komst van een groot aantal mensen uit andere culturen en met andere normen en waarden gaat hoe dan ook grote impact hebben op onze hechte gemeenschap. De kernwaarden voor onze leefbaarheid en veiligheid, die we altijd als vanzelfsprekend hebben ervaren, komen onder druk te staan. Dit ontkennen of bagatelliseren heeft geen zin. Ook in Albergen lezen we kranten, kijken we TV en horen we de verhalen van mensen die in de buurt van een AZC wonen. Ook de statistieken tonen aan dat onze angst terecht is. Als het CBS aangeeft dat 4 tot 8 % van de niet-westerse manlijke asielzoekers crimineel is, kunnen wij wel uitrekenen wat dat op een aantal van 150 betekent. Dat leidt tot angst onder de inwoners. Angst over de veiligheid van onze kinderen, vrouwen, ouderen en kwetsbaren. “Waar bent u dan bang voor?”, waren de woorden van de burgemeester. Die willen wij beantwoorden met een wedervraag: “Weet u wel wat er onder de inwoners leeft?”
3. Hoe verder?
De valse start, die de overheid, het COA, maar ook zeker het college van B&W hebben gemaakt heeft ertoe geleid dat het draagvlak voor een AZC in Albergen, zonder einddatum, tot vrijwel nul gereduceerd is.
Het is nu al zeker dat verschillende personen en groeperingen in Albergen alle legale middelen in zullen zetten om de komst van een AZC te vertragen en te frustreren. Daarnaast kan de gemeente en het COA ook zeker claims verwachten van direct omwonenden én dorpsbewoners die materiële en immateriële schade ondervinden van de komst van het AZC.
Wat is nodig om een AZC, na deze valse start, überhaupt nog kans van slagen te geven? De adviescommissie voor vreemdelingen zaken (ACVZ) adviseert om gemeenten;
–Naar rato van het inwoner aantal, kansrijke asielzoekers op te laten vangen.
–Tevens stelt het ACVZ dat het opvangen van deze kansrijke asielzoekers alleen kans van slagen heeft op het moment dat er voldoende geld van het rijk beschikbaar wordt gesteld, en de gemeenten de opvang van asielzoekers naar eigen inzicht moet kunnen organiseren.
-Het is voor draagvlak in gemeenten van belang, dat het rijk geen opvanglocaties gaat aanwijzen.
Er is momenteel geen enkel draagvlak en de gemeente heeft dit ook niet naar eigen inzicht kunnen invullen, aangezien deze locatie meerdere keren ongeschikt werd geacht. Daarnaast zorgt het opgelegde voorbereidingsbesluit, dat er het eerste jaar:
-geen werkzaamheden mogen worden uitgevoerd,
-geen asielzoekers mogen worden opgevangen,
-danwel afwijkende vergunningen worden aangevraagd.
Wij hebben er het volste vertrouwen in dat onze gemeenteraad het voorbereidingsbesluit in stand houdt, mede door de mate van dwang, en het gevoel van onrecht dat vooral de buurtbewoners is aangedaan. Deze kan pas teniet worden gedaan, nadat er een bevredigend resultaat uit de onderhandelingen komt welke bijdraagt aan een van de belangrijkste pijlers van een AZC namelijk draagvlak: De belangrijke pijlers onder deze voorwaarde zijn:
-Eindigheid van het AZC (binnen 3 jaar);
-Een tijdelijke vergunning;
-Zo snel mogelijk afbouw van deze AZC locatie.
De Gemeente Tubbergen doet vaak erg lang over principeverzoeken, soms tot één jaar. Aangezien dit een uiterst gevoelig en complex dossier is, is het voorstelbaar dat de besluitvorming een lange tijd in beslag gaat nemen. Het kan niet zo zijn dat er over een nacht ijs wordt gegaan, wat nu blijkbaar wel het geval is. Realiseer wel dat bij een eventueel positief besluit zonder eindigheid, het traject van bestemmingsplan procedures en vergunningsprocedures nog moet worden doorlopen. Het door het rijk aangehaalde Kruimelvergunningen besluit wordt louter ingezet bij een kleine aanpassingen bij een reeds doorgevoerde bestemming. Daar is hier geen sprake van. Dat een snelle opvang, zoals gewenst door de staatsecretaris, niet vanzelfsprekend is had voorzien kunnen worden. En omdat de complexiteit en impact op de gemeenschap groot is, is haastige spoed een slechte raadgever.
Te voorzien is dat er WOO verzoeken worden ingediend. Vele burgers ervaren het als een noodzaak om de ambtelijke en bestuurlijke gang van zaken te controleren. Dit omdat er het gevoel leeft, dat de bevolking zowel door gemeente als overheid onjuist is bejegend. En dat wordt niet geaccepteerd.
In het interview dat op 21 september in het NRC verscheen, zegt de burgemeester: “Ik denk dat er straks een goed functionerend AZC staat. Mét verbinding in het dorp”. Dat staat haaks op hoe het merendeel van de inwoners op dit moment tegenover de komst van een permanent AZC in Albergen staat. Er zal dus iets essentieels moeten gebeuren om de inwoners van Albergen mee te krijgen.
Wij hebben nog steeds het volste vertrouwen in onze gemeenteraad als het gaat om de eindigheid van het AZC, maar vinden het ook noodzakelijk dat het gemeentebestuur daar vol op inzet. “Hoe gaat u zorgen dat er een einddatum voor het AZC komt, waardoor de verbinding met het dorp ook daadwerkelijk kans van slagen heeft?”